26 stycznia br. Sejm RP uchwalił nowelę kodeksu karnego oraz innych ustaw, która wprowadza nowe przestępstwo wyłudzenia podatku VAT na podstawie fikcyjnych faktur. Będzie ono zagrożone karą nawet 25 lat pozbawienia wolności. Ustawa, po przyjęciu jednej poprawki, została już zaaprobowana w Senacie. Ma wejść w życie 1 marca 2017 r.
Nowela przygotowana w Ministerstwie Sprawiedliwości, przewiduje karę od 3 do 15 lat pozbawienia wolności za fałszowanie faktur VAT o łącznej wartości towarów lub usług przekraczającej pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości (5 mln zł), zaś w przypadkach przekroczenia dziesięciokrotności kwoty określającej mienie wielkiej wartości (10 mln zł) sprawcy grozi kara nie krótsza od lat 5 albo kara 25 lat pozbawienia wolności.
Nowe przepisy mają w swym założeniu zatamować odpływ dziesiątek miliardów złotych, które budżet państwa corocznie traci wskutek wyłudzania nienależnego zwrotu podatku VAT. Są także reakcją na alarmujące analizy Najwyższej Izby Kontroli, wg których systematycznie wzrasta, liczona przede wszystkim kwotowo, wielkość wykrytych czynności fikcyjnych. W 2013 r. ich wartość opiewała na kwotę 19,7 mld zł, w 2014r. – na 33,7 mld zł, zaś w 2015 r. już na kwotę 81,9 mld zł, przy czym w latach 2014-2016, w sprawach o wyłudzenia podatku VAT co najmniej dużej wartości, z 253 skazanych osób tylko 31 otrzymało karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania (dane Prokuratury Krajowej).
Sięgnięcie do środków legislacyjnych projektodawca uzasadnia nieskutecznością dotychczasowych rozwiązań, które pozwoliły rozwinąć się przestępczości skarbowej w skali „wręcz zagrażającej stabilności budżetu państwa”. Przyczynić się do tego miała nieadekwatność sankcji karnoskarbowej (zgodnie z 28 § 2 k.k.s., nawet kara nadzwyczajnie obostrzona w trybie art. 38 § 2 k.k.s. nie może przekroczyć 10 lat kary pozbawienia wolności) do rozmiarów strat, jaki generuje ten rodzaj przestępczości. Stąd w projekcie ustawy znalazła się propozycja karania sprawców największych kwotowo wyłudzeń karą nawet tak surową jak 25 lat pozbawienia wolności, która dotychczas grozi jedynie za najcięższe zbrodnie, takie jak zabójstwo (art. 148 § 1 i 2 k.k.), przestępstwa przeciwko pokojowi lub ludzkości oraz przestępstwa wojenne (np. art. 118 § 2 k.k., art. 122 k.k.). Udzielanie porównywalnej ochrony prawnej takim dobrom jak życie człowieka i pokój, a z drugiej strony – interesom majątkowym Skarbu Państwa, niejako stawia na równi te wartości, co może rodzić zarzut niezachowania proporcji. Projektodawca uzasadnia to w ten sposób, że „w odniesieniu do tego procederu dobrem chronionym przestaje być sam budżet państwa, a staje się wręcz bezpieczeństwo wewnętrzne i fundamenty funkcjonowania państwa. Tym samym czyny opisane w projektowanych przepisach stwarzają zagrożenie dla dóbr prawnych, takie jak niegdyś miało miejsce w odniesieniu do fałszowania pieniędzy, a które obecnie zostało zmniejszone przez zastosowanie różnych zaawansowanych technologicznie sposobów zabezpieczania banknotów. Z tego względu zagrożenie karne powinno nawiązywać do przewidzianego w art. 310 § 1 k.k. (…) Ze względu na rozmiar tej przestępczej działalności, dotyka ona wprost społeczeństwa jako całości i każdego z jego członków z osobna. Budżet państwa w daleko mniejszym stopniu jest bowiem w stanie podołać potrzebom redystrybucyjnym”.
W uzasadnieniu projektu zmian przepisów znajdziemy też funkcje, jakie w założeniu projektodawcy ma pełnić kara 25 lat pozbawienia wolności wymierzona za największe wyłudzenia podatku VAT: „chodzi bowiem o to, by tego typu zachowania zmierzające do nielegalnego uzyskania środków finansowych kosztem budżetu państwa stały się nieopłacalne, a odpowiednio surowa sankcja karna miała walor odstraszający potencjalnych sprawców. Jest bowiem oczywiste, że osoby popełniające przestępstwa karno-skarbowe w większym stopniu niż sprawcy przestępstw kryminalnych planują swe działania, dokonując swoistego rachunku zysków i strat związanych z ich popełnianiem”.
Jeżeli ustawa wejdzie w życie w kształcie zaproponowanym przez resort sprawiedliwości i znajdzie zastosowanie w przypadku wykrycia sprawców największych tzw. karuzel VAT-owskich, populacja więźniów skazanych na kary skrajnie długoterminowe przestanie obejmować wyłącznie zabójców i zostanie urozmaicona o przestępców tzw. w białych kołnierzykach.
Treść projektu ustawy wraz z uzasadnieniem:
http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/EA8BC112272EA7CEC125804200323EDD/$File/888.pdf
Treść ustawy z dnia 26 stycznia 2017r. o zmianie ustawy – Kodeks karny i innych ustaw:
http://orka.sejm.gov.pl/proc8.nsf/ustawy/888_u.htm
Zobacz także:
http://www.lex.pl/czytaj/-/artykul/ustawa-uchwalona-za-naduzycia-w-vat-do-25-lat-wiezienia